Tork

Bu Konunun Çok önemli oldugunu düşünüyorum bu nedenle bu konuyu biraz daha ayrıntısıyla anlatmak istiyorum

Bir motorun hacmi ve üretim özellikleri paralelinde ısı enerjisi iş enerjisine dönüşür ve sonuçta da bu dönüşümün de dünya standartlarında bir ölçüm ve sunum tekniği vardır. Isı enerjisini iş enerjisine çeviren içten yanmalı motorlar öncelikle kilowatt cinsinde iş enerjisi üretmelerinin dışında, tork diye adlandırılan bir bükme gücü de üretirler. Aracın torku yada aracın gücü yerine motor torku ve motor gücü olarak adlandırılan bu üretim grafiklerinden tork, motorun maksimum bükme ve sıkma gücünün başlangıcı veya maksimum üretebildiği motor devirleri olarak olarak nitelenirler. Farklı ölçüm standartları kullanan ülkelerden Amerika, Avrupa ve Japonya’da farklı biçimlerde de adlandırılırlar ancak Avrupa genelinde artık tüm ölçümlerde son yıllarda tork değeri Newtonmetre (Nm) birimiyle anılıyor.

Tork değeri aslında motorların en önemli ve Kw/saat cinsinden üretilen maksimum devirdeki iş enerjisi hesaplamaları da aslında tork ölçümlerinden yola çıkılarak yapılır. Bir motorun maksimum torkunu düşük motor devirlerinden itibaren oluşturması ise bu motoru üreten teknolojinin başarısı olarak kabul edilir. Çünkü düşük motor devirlerinde üretilen bir maksimum tork, zor elde edilebilen ve motorların da ekonomik yakıt tüketim sağlayabildiği bir ortamdır.

Motorun HP (Horse Power; Beygir Gücü) gücünün yüksek olması ise, sadece motorun maksimum devrinde üretebildiği bir birim değeridir ki normal araç kullanım şartlarında belki de bu maksimum devir sayısında üretilen maksimum gücü kullanmamanız da olasıdır. Ancak maksimum tork günlük kullanımda sürekli elimizin altında olan, aracın akselerasyon veya büyük viteslerde belli devirlerde hızlanması ve devir arttırmasını sağlayan ana öğedir. Aşırı besleme sistemlerinin en belirgin özellikleri maksimum tork değerlerinin oldukça yüksek düzeylerde üretilebilmesidir.

Piyasadaki bazı araçlar, tork değerleri, beygir güçleri, son hız değerleri ve 0-100 km/s hızlanma süreleri tablosu.

Marka	Model	Motor hacmi	Maks. tork	Maks. torku devri	Maks. BG	Maks. BG devri	Maks. Hız	0-100 km/s hızlanma
Alfa Romeo	159 1.9 JTDM 16V	1910	320	2000	150	400	210	9.4
Audi	TT Coupe 2.0 TFSI	1984	280	1800	200	5100	240	6.6
BMW	123d	1995	400	2000	204	4400	238	6.9
Chery	Tiggo 2.4	2350	195	2500	129	5500	175	10.5
Chevrolet	Lacetti 1.6	1598	147	3800	109	6000	183	11.0
Citroen	C4 HDi 110 FAP	1560	240	1750	109	4000	207	10.5
Dacia	Logan MCV 1.5 dCi	1461	160	1700	68	4000	150	17.7
Daihatsu	Terios	1495	140	4400	105	6000	160	12.4
Fiat	G-Punto 1.4 T-JET 16V	1368	200	1750	120	5000	195	8.9
Ford	Focus 1.6 TDCi	1560	240	1750	109	4000	190	11.0
Honda	Civic 1.8i-VTEC	1799	174	4300	140	6300	205	8.9
Hyundai	i30 1.6 CRDi	1582	255	1900	116	4000	188	11.6
Lada	Kalina 1118	1596	120	2800	81	5200	170	12.9
Mazda	3 1.6 MZR	1598	145	4000	105	6000	185	11.2
Mercedes-Benz	E 200 CDI	2148	340	1800	136	3800	214	9.9
Mitsubishi	Colt CZ3 1.5 DI-D	1493	210	1800	95	4000	180	9.9
Nissan	Note 1.6	1598	153	4400	110	6000	183	10.7
Opel	Astra 1.3 CDTi	1248	200	1750	90	4000	172	13.7
Peugeot	308 1.6 VTi	1598	160	4250	120	6000	195	10.8
Proton	Gen-2 1.6	1597	148	4000	110	6000	190	12.6
Renault	Megane 1.5 dCi FAB	1461	240	2000	103	4000	183	11.4
Seat	Leon 1.6	1595	148	3800	102	5600	184	11.7
Skoda	Octavia 1.6 FSI	1598	155	4000	115	6000	198	11.2
Subaru	Impreza 1.5R	1498	142	3200	105	6400	177	12.4
Suzuki	Swift 1.3 4WD	1328	116	4200	92	5800	167	12.8
Tata	Indica 1.4D	1405	85	2500	53	5000	---	---
Toyota	Auris 1.6 Dual VVT-i	1598	157	5200	124	6000	190	10.4
Volkswagen	Golf 1.4 TSI	1390	240	1500	170	6000	220	7.9
Volvo	C30 1.6	1596	150	4000	100	6000	185	11.8

Tork Un Fiziksel Tanımı

MKSA sisteminde (metre kilogram saniye amper ) Kuvvet birimi NEWTON'dur
Newton'un tanımı şöyledir:

NEWTON: Kütlesi bir kilogram olan bir cisme 1 m/sn karelik ivme kazandıran
kuvvet bir Newton'dur.

Herhangi bir noktaya uygulanmaya çalışılan kuvvet, o noktaya
dik olarak en yakın noktadan uygulandığında daha etkilidir.
Burada MOMENT kavramı ortaya çıkar.

MOMENT: Bir kuvvetin bir noktaya göre momenti diye; o nokta ile kuvvet
vektörünün arasındaki dikmenin, kuvvet ile çarpımına denir. Aşağıdaki şekilde
f2 kuvvetinin, çemberin merkezine göre momenti: bu kuvvet vektörüne
dik olan k ile f2 kuvvetinin çarpımıdır .

F3 kuvvetinin aynı noktaya göre momenti ise sıfırdır. Neden ?
Çünkü f3 kuvvetinden çemberin merkezine olan dikme yoktur
veya değeri 0'dır bir sayının 0 ile çarpılması sonucu sıfır olur.

Aynı şey f1 ile düşünüldüğünde moment: f1 ile d'nin çarpımıdır.

TORK: Tork veya diğer adı ile dönme momenti: Bir eksen etrafında dönen
bir cisim düşünelim, bir tekerlek gibi Tork; bu dönen tekerleğin dönme
ekseni ve kuvvetin uygulandığı nokta arasındaki dikme ile kuvvetin çarpımıdır.

Şekildeki tekerleğin ortasından bir mil geçtiğini ve tekerleğin bu mil etrafında
döndüğünü varsayalım. Tekerleğe tatbik edilen kuvvet F 3 ise teker dönmez.
F 2 ise tekerlek bu kuvvetin dik bileşeni oranında döner. F 1 ise tekerin
dönme eksenine göre momenti tani torku:

Tork = d * F 1'dir d ile uygulanan kuvvet arasındaki açının dik olması
gerekir (momentin tanımı).

Eğer F2 kuvveti yönünde bir kuvvet vektörü söz konusu ise bu kuvvetin
F1 bileşeni ni bulmak gerekir.

Şekilde q açıları eşittir. F1 = F2 .sin q'dur halde buradaki tork
T = d * sin q .F2 olur veya kuvvetin dik bileşeni yerine uygulanan kuvvete
dik olan uzaklığı bulalım. Şekildeki dik olan doğru parçası k olsun

sin q = k/d dir k = d * sin q olur Moment tanımına göre

tork = k * kuvvet T = d * sin q . F 2 olur.Yani ilk formüle bu şekilde de ulaşılır.

Bu formülden görüldüğü gibi ( sin q değeri en fazla 1 olduğu için )
sin q 1 şartını sağlayan kuvvet tatbikinde tork en fazladır.
Sin q = 1 değeri q= 90 derece için geçerlidir. O halde kuvvet dönme
eksenine dik olduğu zaman tork en büyüktür.

q = 180 veya q = 0 derece için sin 0 olduğundan tork 0 olur yani dönme
olmaz. Bu da F3 yönünde çekme veya zıddı olan itme kuvvetidir.
Bu kapı kanadından dik olarak çekilen bir döner kapının neden dönmediğini
açıklar.

Tork birimi newton metredir . Niye newton metredir ?
Çünkü; kuvvet ile uzunluğun çarpımıdır da ondan. Bu tork neye yarar.
Arabaya meraklı olanlar torku şu bu diye hava atarlar. Yani ne oluyor.
Araba söz konusu olunca daha doğrusu bir dönme hareketi olunca önemli
olan devir sayısıdır, kıyaslamayı aynı devirde yapmak lazımdır. Aynı devirde
dönen iki motorda tork'u daha büyük olan daha çok yük taşır,
daha iyi yokuş tırmanır. Transmisyon eşit ise daha hızlı gider.
Yani ; Çoksa torkun olmasın korkun denilebilir.

Tork Eğrisi
Otomobilden anlayanların baktığı en önemli ve iyi yorumlanması gereken teknik veri tork eğrisidir. Aşağıda Volkswagen markasına ait 1.4 TSI ve 1.6 FSI motorlarının tork eğrileri karşılaştırılmalı olarak verilmiştir.

Grafiği yorumlarken ilk başta şu temel bilgiyi bilmek gerekir: “Bir motorun tork eğrisi ne kadar düz bir çizgi şeklinde ilerliyorsa, motor o kadar verimlidir.”

Motorun verimli olması kullanılan yakıttan minimum ısıl kayıpla optimum kazanç elde edilebildiği anlamına gelir ki, bu bir motor için en belirleyici kalite faktörlerinin başında gelir.